Altmış beş yaş üstü yaşlı popülasyon oranı tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de artmaktadır. Yaşlı hastalarda birçok kronik hastalık bulunmasının yanı sıra eşlik eden görme ve işitme sorunları, bilişsel ve fiziksel yetersizlikler hastaların tıbbi olarak yönetimini zorlaştırmaktadır. İlaç tedavisi hastaların tıbbi bakımında önemli bir yer edinmesine rağmen, hastalarda ilaç ilişkili problemlere sıklıkla karşılaşılmaktadır. Hastalarda ilaç uyumsuzluğu, ilaç kullanım yanlışlıkları, ilaç yan etkileri, ilaç-ilaç etkileşimleri görülebilmekte ve önlenebilir ilaç ilişkili hastane başvuruları artmaktadır. Bu nedenle, yaşlı hastaların ilaç tedavilerini mümkün olduğunca sadeleştirerek düzenlemek geriatri pratiğinde ayrı bir öneme sahiptir.
Bütün bunlara ilave olarak, günümüzde yaşlı hastalarda ilaç ile ilişkili sorunların asgariye indirilmesi için çeşitli kılavuzlar ışığında ilaç kesme sanatı (deprescribing) geliştirilmiştir.
Kanıta dayalı güncel bilgiler ışığında, geriatrik olgularda sık görülen kronik hastalıklar ve geriatrik sendromlar için önerilen tedaviler “Geriatri Pratiğinde Rasyonel Farmakoterapi” kitabında özetlenmiştir. Bu kitabın hazırlanmasında katkılarından dolayı başta Uzm. Dr. Neziha ERKEN, Doç. Dr. Esra ATEŞ BULUT ve Doç. Dr. Derya KAYA olmak üzere emeği geçen bütün bilim insanlarına teşekkür ederim. Kitabın geriatri ile ilgilenen bütün sağlık emekçilerine faydalı bir kaynak olmasını dilerim.
Prof. Dr. Ahmet Turan IŞIK
I. YAŞLILIK VE İLAÇ
1. Yaşlanma ve Yaşlılık
Feyza Mutlay, M. Refik Mas
2. Farmakolojik Açıdan Yaşlılık
Turgay Çelik, Beril Kadıoğlu
3. Yaşlılıkta İlaç Etkileşimleri
Ahmet Aydın, Hande Sipahi, Muhammed Hamitoğlu, Cemre Şahin Şenyüz
4. Tedavide Eczacının Rolü
Mesut Sancar
II. GERİATRİK SENDROMLARDA RASYONEL FARMAKOTERAPİ
1. Polifarmasi
Gamze Doymuş, Ali Ekrem Aydın
2. Tremor
Derya Kaya
3. Deliryum
F. Sena Dost, Ahmet Turan Işık
4. Demans
F. Sena Dost, Ahmet Turan Işık
5. İnkontinans
Neziha Erken, Ahmet Turan Işık
6. Düşme
Pınar Soysal
7. Malnütrisyon
Esra Ateş Bulut
8. Bası Yaraları
Süleyman Emre Koçyiğit
9. Orofarengeal Disfaji
Kübra Altunkalem Seydi, Derya Kaya
III. YAŞLILARDA SIK GÖRÜLEN HASTALIKLARDA RASYONEL FARMAKOTERAPİ
1. Parkinson Hastalığı
Derya Kaya, Ahmet Turan Işık
2. Uyku Bozuklukları ve Tedavisi
Bülent Devrim Akçay, Sinan Yetkin, Hamdullah Aydın
3. Diyabetes Mellitus
F. Sena Dost, Ahmet Turan Işık
4. Kardiyovasküler Sistem
a. Hipertansiyon Tedavisi
Ertuğrul Erken
b. Hiperlipidemi
Adnan Yay
c. Atriyal Fibrilasyon
Pınar Tosun Taşar
d. Kronik Kalp Yetersizliği Tedavisi
Hatice İrem Üzümcü, Hüseyin Dursun
5. Osteoporoz
M. Selman Öntan, Özge Dokuzlar
6. Osteoartrit
Banu Dilek
7. Ağrı
Özge Dokuzlar
8. Konstipasyon
Saadet Koç Okudur
9. COVID-19
Suade Özlem Badak, Esra Ateş Bulut
10. Kaşıntı (Pruritus)
Güzin Özden
IV. GERİATRİK FARMAKOTERAPİDE HASSAS KONULAR
1. Antipsikotikler
Neziha Erken, Ahmet Turan Işık
2. Antidepresanlar
Pınar Soysal
3. Antiparkinson İlaçlar
Derya Kaya
4. Antikolinerjik İlaçlar
Turgay Çelik, Çağlar Macit
5. Proton Pompa İnhibitörleri-H2 Reseptör Antagonistleri
M. Selman Öntan
6. Diüretikler
Cihan Heybeli
7. Nonsteroid Anti-İnflamatuvar İlaçlar
M. Selman Öntan
8. Oftalmolojide Kullanılan İlaçlar
Ferdane Ataş, Mahmut Kaya
9. Tıbbi Beslenme Tedavisi
F. Sena Dost, Ali Ekrem Aydın
10. İlaçlara Bağlı Özel Durumlar
Neziha Erken, Hemrin Kavak
11. İlaç Azaltımı (Deprescribing)
Ali Ekrem Aydın, Ahmet Turan Işık